Co to jest hiperwitaminoza?
Hiperwitaminoza jest ogólną nazwą na stan, w którym w organizmie znajduje się zbyt dużo witamin. Może to być nadmiar zarówno jednej, jak i kilku substancji. zwykle ma ona przebieg bezobjawowy, jednak czasami może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia.
Jakie witaminy najłatwiej przedawkować?
Witaminy można podzielić na dwie główne grupy: rozpuszczalne w tłuszczach (np. wit. A, D, E, K) i te nierozpuszczalne (witaminy z grupy B, wit. C). Witaminy, które nie rozpuszczają się w tłuszczach, rozpuszczają się w wodzie i są transportowane wraz z krwią do innych narządów. Nie są magazynowane w tkankach i w prosty sposób są gwałtownie wydalane przez nerki. Z tego powodu raczej nie gromadzą się w organizmie, a aby je przedawkować trzeba przyjmować naprawdę bardzo duże ich dawki.Reklama
Natomiast zupełnie inaczej jest z witaminami rozpuszczalnymi w tłuszczach. Mogą one być magazynowane w tkance tłuszczowej w bardzo dużych ilościach, a ich nadmiar nie jest na bieżąco wydalany, jak w przypadku witamin rozpuszczalnych w wodzie. Z tego powodu przyjmując zbyt duże ich dawki, istnieje znacznie wyższe ryzyko wystąpienia objawów przedawkowania.
Objawy hiperwitaminozy
Hiperwitaminoza sama w sobie nie jest chorobą, a raczej konsekwencją przedawkowania witamin. Zgłaszane objawy zależą od wielu czynników, w dużej mierze od poziomu witaminy we krwi oraz jej typu. Warto również pamiętać, iż przy jednorazowym przedawkowaniu objawy będą bardziej nasilone i ewidentne, niż przy przewlekłym przyjmowaniu zbyt dużych dawek witamin.
Nudności i wymioty
Nudności i wymioty to najczęstsze symptomy zatrucia wieloma substancjami, w tym witaminami. Jest to mechanizm obronny, za pomocą którego możliwe jest szybkie usunięcie z organizmu potencjalnie szkodliwych i toksycznych związków.
W przypadku przedawkowania witamin objawy te zwykle pojawiają się w momencie przyjęcia jednorazowo bardzo dużej ich ilości. Dzięki nudnościom i wymiotom organizm nie dość, iż jest w stanie usunąć ich nadmiar, to dodatkowo zapobiega wchłonięciu się toksycznej dla ciała dawki. zwykle nie występują u osób, które przyjmują przewlekle dawki witamin wyższe niż zalecane, jednak nie ekstremalnie wysokie.
Bóle brzucha
Bóle brzucha są bardzo częstym objawem przyjęcia zbyt dużej dawki witamin. Wynikają one z podrażnień błony śluzowej, a także zaburzonej motoryki jelit. Osoby z hiperwitaminozą obok bóli brzucha, skarżą się również na nudności, wymioty i biegunki.
Biegunka
Biegunka, obok nudności, wymiotów i bólów brzucha, jest bardzo częstym objawem przedawkowania witamin. zwykle pojawia się u osób, które jednorazowo przyjęły bardzo dużą ich dawkę, jednak może być również przejawem przewlekłej hiperwitaminozy. Najczęściej objaw ten mija po eliminacji nadmiaru witamin z organizmu.
Zaburzenia czucia
Zaburzenia czucia mogą być objawem przedawkowania witamin z grupy B, szczególnie witaminy B6, czyli pirydoksyny. Jest to witamina niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, jednak paradoksalnie w zbyt dużych dawkach może przyczyniać się do jego uszkodzenia.
Obok zaburzeń czucia, do objawów przedawkowania witamin z grupy B zalicza się:
bóle głowy;zawroty głowy;osłabienie mięśni;bóle kości i stawów;problemy z równowagą;odchylenia w badaniu neurologicznym.
Osłabienie mięśni
Osłabienie mięśni może być jednym z przejawów przyjmowania zbyt wysokich dawek witamin. Objaw ten może być związany z przedawkowaniem np. witaminy A. Wśród innych symptomów toksyczności tej witaminy wymienia się m.in.:
suchość skóry;suchość błon śluzowych jamy ustnej, nosa, spojówek;niszczenie paznokci;wypadanie włosów;zmęczenie;osłabienie;spadek apetytu;zmniejszenie masy kostnej;bóle kości;nudności;wymioty;bóle głowy.
Zbyt dużo wapnia
Przeładowanie organizmu wapniem jest głównym efektem ubocznym przedawkowania witaminy D. Może się ono objawiać na wiele różnych sposobów, np.:
zawrotami głowy;zmęczeniem;osłabieniem;zmniejszeniem apetytu;rozdrażnieniem;zaburzeniami równowagi;częstomoczem;nadmiernym pragnieniem.
Bardzo duży poziom wapnia we krwi sprzyja również rozwojowi nawrotowej kamicy nerkowej, choroby wrzodowej żołądka, zapaleniu trzustki i zaburzeń rytmu serca. Warto więc pamiętać, iż o ile bardzo wiele osób boryka się z niedoborami witaminy D, to należy go uzupełniać, trzymając się zalecanych przez specjalistów dawek.
Źródła:
Owen K.N., Dewald O., Vitamin E Toxicity [na:] "Nih.gov", https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK564373/, 13 lutego 2023 r., dostęp 20 kwietnia 2024 r.
Asif A., Farooq N., Vitamin D Toxicity [na:] "Nih.gov", https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557876/, 24 maja 2023 r., dostęp 20 kwietnia 2024 r.
Hemminger A., Wills B.K., Vitamin B6 Toxicity [na:] "Nih.gov", https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554500/, 7 lutego 2023 r., dostęp 20 kwietnia 2024 r.
CZYTAJ TAKŻE:
Prawdy i mity o witaminie A. Jak uzupełnić jej braki?
