Chorobą Raynauda nazywamy napadowe pojawianie się stanów skurczowych tętnic palców oraz dłoni i stóp, występujących symetrycznie, trwających krótko (15-30min) i prowadzących do niedokrwienia części kończyn.
Kurcze występują pod wpływem zimna lub urazów psychicznych. Choroba dotyczy przede wszystkim kobiet, zwykle po 40 rż. Niewystarczający dopływ krwi tętniczej powoduje, iż palce u rąk i nóg stają się białawe, a później sinieją. Objawy nasilają się powoli. Początkowo możemy odczuwać drętwienie wszystkich palców, gdy nagle jest zimno i wietrznie, później podobna sytuacja może zaistnieć, gdy szukając czegoś w lodówce, zamrażalniku – przez chwilę trzymamy tam ręce.. Etiologia choroby jest niezupełnie poznana. Być może, iż odgrywa w niej rolę nieprawidłowy metabolizm noradrenaliny. W powstawaniu choroby mają także znaczenie czynniki dziedziczne, hormonalne, emocjonalne i zwiększona wrażliwość na zimno. Początkowo choroba nie powoduje zmian organicznych. Po dłuższym jej trwaniu może dojść do zgrubienia błony wewnętrznej i przerostu warstwy mięśniowej tętnic palców oraz do tworzenia się w nich zakrzepów. Prowadzić to może do zgorzeli części palców.
Podczas napadu stwierdza się zblednięcie, lekki obrzęk, oziębienie palców oraz zaburzenia czucia. Niekiedy palce są pokryte potem, a ruchy ich są ograniczone. Zmiany występują zawsze symetrycznie. Kciuk bywa oszczędzany. Okres zblednięcia trwa od kilku do kilkunastu minut. Ustępuje bądź samoistnie, bądź po ogrzaniu kończyny. Stwierdza się po nim zasinienie, a następnie zaczerwienienie, któremu towarzyszy piekący ból i miejscowe podniesienie temperatury skóry. Po często powtarzających się napadach skurczów naczyniowych mogą pojawić się na przestrzeni lat zmiany troficzne palców.
Na opuszkach palców lub w okolicy paznokci występują wówczas drobne ubytki martwicze. Często mogą występować również inne pojedyncze objawy lub też całe zespoły chorobowe, jak migreny, zespół nadgarstka, wypadanie zastawki mitralnej. Choroba Raynauda często występuje razem z Lupus, chorobą związaną z osłabieniem układu odpornościowego lub Sklerodermą, która z kolei polega na nadmiernym pogrubieniu warstw skóry. Wszystkie te korelacje mogą wskazywać na genetyczną skłonność do tej choroby. Jakkolwiek sama choroba Raynauda może wydawać się nie tak bardzo poważną, to objawy które jej towarzyszą są alarmujące i należy kategorycznie udać się po poradę do lekarza.
Zalecenia lekarzy medycyny współczesnej mogą być bardzo różne. Należy uwzględnić regularny tryb życia, unikanie emocji, chronienie kończyn przed zimnem. A także bezwzględne zaprzestanie palenia tytoniu. Przyczyn powstania choroby może być bardzo wiele, ale zauważono, iż stosowanie pewnych leków przyczynia się do powstawania w/w choroby, a należą do nich blokery kanałów wapniowych, preparaty z ergotaminą, leki przeciw nadciśnieniu tętniczemu, alfa i beta-adrenergiczne blokery.
Należy nauczyć się najbardziej odpowiadającej nam techniki relaksu systemu nerwowego, techniki tzw. biofeedbacku. Niektórzy specjaliści zalecają ćwiczenia w bardzo ciepłej wodzie.
Niezależnie od wymienionych wyżej technik trzeba pamiętać o przestrzeganiu w diecie odpowiednich suplementów, które poprawiają krążenie krwi, należą tutaj Coenzyme Q-10, Witamina E, Chlorophyll, Germanium, Lecithin, Witaminy B-complex. Z ziół zalecane są garlic, ginkgo biloba extract, pau d’arco, butcher’s broom. Wskazane jest unikać potraw smażonych.
Minerał magnez (magnesium) jest znany od lat jako czynnik wspomagający rozluźnienie napięcia mięśni gładkich, a więc rodzaju mięśni jakie występują w ścianach tętnic. Ponadto magnez przeciwdziała nadmiernemu pobudzeniu układu współczulnego, a zatem zamiast kurczyć naczynia tętnicze system nerwowy ma tendencję do ich rozluźnienia, o ile jest pod wpływem suplementów magnezowych. W takich sytuacjach, prof. Jay Lombard z Instytutu Neurologicznego na Uniwersytecie Cornell w Nowym Yorku , zaleca stosowanie Magnesium gluconate, który nie będzie powodował biegunki, jak to się dzieje z innymi formami chemicznymi tego pierwiastka.
Innym suplementem z wyboru jest Niacin. Charakterystycznym objawem przy jej stosowaniu jest występowanie uderzeń ciepła, głównie na twarzy, klatce piersiowej, ramionach, rękach, nogach. Dodatkowo odczuwa się uczucie gwałtownego swędzenia w tych okolicach. Objawy te występują przy stosowaniu dużych dawek Niacin i właśnie „ten efekt jest tak bardzo potrzebny przy leczeniu choroby Raynauda”, twierdzi Dr. Ross Hauser, dyrektor Centrum Rehabilitacyjnego w Thebes, stanie Illinois. Niacin ma dwie chemiczne formy, ale tylko jedna z nich kwas nikotynowy (nie mylić z papierosami) jest skuteczny przy chorobie Raynauda. Druga forma, będąca zwykle w składzie mieszanek multiwitaminowych – niacinamide nie posiada tych adekwatności.
Niacin, jak większość witamin z grupy B jest katalizatorem reakcji enzymatycznych, które powodują przebieg energetycznych reakcji biochemicznych. Enzymy uzależnione i potrzebujące do swej aktywności witaminy B-3 odgrywają istotną rolę w katabolicznym metaboliźmie tłuszczów, oraz w syntezie innych związków biochemicznych, jak np. hormonów.
Jak już wspomniałem Niacin ma kilka struktur chemicznych, które posiadają różne nazwy. Mamy zatem Nicotinic acid, niacinamide oraz inositol hexaniacinanate, znany pod nazwą witaminy B-3. Różne jest też działanie tych związków. Dla przykładu niacinamide jest używany do leczenia osteoarthritis oraz rheumatoid arthritis, inne formy są używane do leczenia wysokiego poziomu cholesterolu oraz choroby Raynauda. Niacin powinna być zażywana razem z posiłkiem, zwłaszcza gdy używana jest w wysokich dawkach.
Należy bezwzględnie pamiętać, iż zanim rozpoczniemy zażywanie zwiększonych dawek Niacin należy bezwzględnie zasięgnąć opinii specjalisty, inaczej nie należy jej stosować.
Bez zalecenia lekarza, stosować można nie więcej niż 35 mg dziennie. Zażywanie Niacin razem z innymi lekami antycholesterolowymi („statin” drugs) zwiększa ryzyko poważnego uszkodzenia wątroby. Alkoholicy oraz ludzie zażywający isoniazid (Laniazid) mogą mieć niedobory Niacin.
Każdy zażywający wysokie dawki Niacin musi regularnie sprawdzać poziom enzymów wątrobowych we krwi.
W niektórych sklepach ziołowych można dostać formę Niacin o przedłużonym działaniu, wolniejszym jej wchłanianiu, jednakże negatywny efekt na czynności wątroby zwiększa się w tej sytuacji, i finalnie lepsza jest adekwatnie zastosowana Niacin – „full flash”.
Osoby zainteresowane powyższą tematyką zapraszam do konsultacji. Tel. 416 804-3934 w Mississauga.
Dr. T. Szczesny Andrews, Ph.D. studiował nauki medyczne w Polsce. Specjalizuje się od ponad 30 lat w Tradycyjnej Chińskiej Medycynie, której tajniki zgłębiał w czasie kolejnych lat pracy w Afryce, Chinach i Korei. Stosuje również sprawdzone i naukowo udokumentowane metody Dietetycznej Korekty Żywienia, pracował naukowo na Uniwersytetach w Warszawie i Montrealu. Jest autorem wielu prac naukowych.
