Co zrobić, gdy dziecko jest agresywne?

Emocjonalność dzieci to temat, który w wielu rodzinach pozostaje bagatelizowany, a dziecięce problemy uważane są za mało istotne. Brak rozmowy i nieumiejętność odpowiedniego ukierunkowywania emocji mogą prowadzić do ich nagromadzenia i ujawnienia jako zachowania agresywne. Szerzej o tym, jakie są przyczyny agresji u dziecka pisaliśmy wcześniej. Tym razem skupimy się na zagadnieniach: jak opanować agresywne dziecko, jak reagować i do kogo zwrócić się o pomoc, gdy domowe metody zawodzą.

Agresywne dziecko – zrozumieć problem

Złość, agresja i negatywne emocje u dzieci zawsze skądś się biorą, dlatego odpowiedzią na pytanie: „jak opanować agresywne dziecko?”, powinno być zrozumienie istoty problemu.

Za agresją i negatywnymi zachowaniami stoją różne czynniki, często trudne do zidentyfikowania. Nie zawsze jest to przemoc czy agresja w rodzinie lub w środowisku, czasami są to subtelne rzeczy, jak: niedowartościowanie, problemy emocjonalne, brak pozytywnych wzorców czy zaburzenia hormonalne. Dostrzeżenie tych czynników ma podstawowe znaczenie, by odpowiednio reagować na agresywne dziecko i pokierować jego zachowaniem; w przeciwnym razie wysiłki nie tylko pozostaną bezowocne, ale mogą choćby przyczynić się do pogorszenia sytuacji, wzbudzając wewnętrzny bunt.

Negatywne zachowania mogą ujawnić się w każdym wieku, zarówno kilkulatek, jak i nastolatek miewają problemy emocjonalne. Gdy dziecko nagle zaczyna zachowywać się w impulsywny sposób, nie reaguj agresją na agresję, nie karaj fizycznie i nie próbuj za wszelką cenę go poskromić, gdyż takie próby zwykle jedynie pogarszają sytuację. To nie oznacza jednocześnie, iż należy ignorować problem i udawać, iż nic się nie dzieje, gdyż zmiany w zachowaniu będą się utrwalały, a z czasem pogarszały.

Jak wychowywać agresywne dziecko?

Przede wszystkim zwracaj większą uwagę na to, co dzieje się z dzieckiem i dlaczego jego zachowanie się zmieniło. Próba nadmiernej kontroli i hamowanie negatywnych emocji prędzej czy później dadzą o sobie znać ze zdwojoną siłą, dlatego nie próbuj siłę próbować wyciszyć agresywne dziecko. Podstawą jest rozmowa i wzajemne zrozumienie.

Czasami nie jest tak łatwo, a rozmowy i próby dotarcia do istoty problemu spełzają na niczym. Podopieczny złości się, denerwuje, łobuzuje, a choćby przejawia zachowania agresywne wobec Ciebie lub rodzeństwa. Co w takiej sytuacji zrobić? Jak wyciszyć agresywne dziecko i jak reagować w danej chwili?

Gdy dziecko bije rodzica lub rodzeństwo:

• Bądź stanowcza/stanowczy. Złap podopiecznego za ręce i powiedz, iż nie wolno bić, iż to boli, choćby o ile uderzenie było lekkie. Nie wolno Ci ani oddawać, ani w żaden fizyczny sposób karać. o ile dziecko uderzyło Cię w miejscu publicznym od razu reaguj, nie próbuj obracać tego w żart.

• Porozmawiajcie o tym co się stało, gdy tylko dziecko się uspokoi.

• Przypomnij o zasadach panujących w rodzinie.

• Naucz dziecko okazywać emocje w inny sposób niż przez bicie i ataki furii. Na przykład, iż złość można odreagować poprzez czynności, które nie krzywdzą innych, malowanie albo policzenie do dziesięciu. Jest sporo możliwości.

• Jeżeli to nie działa, nie bój się zabrać syna lub córkę do poradni psychologicznej, gdzie specjalista pomoże Wam rozwiązać problem.

Jak uspokoić agresywne dzieci? Nauka radzenia sobie ze złością

Oto kilka podstawowych metod kontroli negatywnych emocji, których warto nauczyć podopiecznych. Metody te sprawdzają się w każdym wieku, więc przynajmniej niektóre można też zastosować u siebie:

• Nauka kontroli oddechu – wdech, wydech, wdech, wydech. Najlepiej nauczyć dziecko oddychać przeponowo; ta czynność pomaga w kontroli emocji i przyczynia się do zmniejszenia uczucia niepokoju i poprawy natlenienia organizmu.

• Uderzanie specjalnie przystosowanych przedmiotów – zamiast wyładowywać agresję na wszystkim, co popadnie np. na ludziach czy przedmiotach, warto przygotować coś przeznaczonego do uderzania, co pomoże rozładować napięcie. Pomocny będzie worek lub gruszka bokserska, ewentualnie poduszki. W sklepach można kupić też specjalne przedmioty do ściskania, które są dobrym sposobem na uspokojenie.

• Aktywność fizyczna to prawdopodobnie najlepszy sposób. Z dzieckiem można pobiegać w parku albo pójść na basen. Gra w piłkę, jakikolwiek fizyczny trening, czy choćby zwykłe bieganie z psem to aktywności pozwalające rozładować emocje. Sport warto uprawiać profilaktycznie dla zdrowia i spokoju ducha.

Agresywne dziecko – pomoc psychologa lub psychoterapeuty

Czasami mimo najszczerszych wysiłków rodzic nie może dojść do porozumienia z potomkiem, a złe emocje dominują. Gdy kończą się pomysły na to, jak reagować na agresywne dziecko i jak je wychowywać, koniecznie zasięgnij fachowej pomocy. W Dolnośląskim Centrum Psychiatrii i Psychoterapii SUPER-ego we Wrocławiu pracujemy z rodzinami, z trudnymi dziećmi, pomagamy w rozwiązywaniu problemów i wzajemnym zrozumieniu. Sprawdź też warsztaty dla rodziców.