Cele terapeutyczne:
– uświadamianie istoty asertywnego zachowania
– uświadamianie korzyści wynikających z przyjmowania postawy asertywnej
– rozwijanie umiejętności asertywnego reagowania w sytuacjach wyboru
– uświadomienie obaw związanych z odmawianiem
– pogłębianie samoświadomości
– rozwijanie poczucia własnej wartości
Materiały:
Kartki z opisami sytuacji do scenek darmowych (pkt. 6), plansza ze zdaniami do ćwiczenia „Strażnicy własnej godności” (pkt. 7), arkusze ze zdaniami do dokończenia (pkt. 8), arkusz papieru z pionowo zapisanym wyrazem odmowa (pkt. 9).
Przebieg zajęć
1. Zabawa w Kto silniejszy?
Dwóch ochotników ustawia się twarzami do siebie po obu stronach linii wyznaczonej na podłodze. Na umówiony sygnał, napierając obiema rękami na ramiona przeciwnika, próbują przejść na jego stronę. Pozostali uczniowie obserwując zmagania kolegów, dopingują jednemu z nich.
Omówienie zabawy
Prowadzący porównuje czynność przepychania do próby wywarcia presji: tak jak podczas zabawy jeden z uczniów okazał się silniejszy, tak w rzeczywistości ludzie próbują wpłynąć na decyzje innych, wykorzystując ich brak stanowczości, niezdecydowanie, nieśmiałość w wyrażaniu własnego zdania ( często brak poczucia własnej wartości), obawę przed utratą akceptacji.
2. Dokończ zdania
Nauczyciel prosi uczestników, by zastanowili się, jak się czują w sytuacjach, kiedy ktoś próbuje wywrzeć na nich presję. Uczniowie kolejno odpowiadają zakończenie zdania: Kiedy ktoś zmusza mnie do zrobienia czegoś, czego nie chcę…
3. Miniwykład o asertywności ( na podstawie R. Alberta, M Emmos Asertywność)
Prowadzący przypomina uczniom przebieg zabawy Kto silniejszy – szczególnie zwraca uwagę na przegraną słabszego przeciwnika i jego odczucia (co czuł, kiedy przegrywał). Następnie prosi uczniów, aby przypomnieli sobie sytuacje, w których poddali się czyjejś presji, i zastanowili się, jak inaczej mogli zareagować. Chętne osoby opowiadają grupie o tych sytuacjach, pozostali uczestnicy razem zastanawiają się, jak ich koledzy mogli postąpić. Po rozmowie uczniowie – ukierunkowani przez nauczyciela – formułują wnioski:
– Każdy przynajmniej jak zetknął się z jakąś formą wywierania na niego nacisku i nie zawsze potrafił w takich sytuacjach właściwie zareagować (tak, aby nie czuć się kimś gorszym, jak osoba nie zasługująca na szacunek, z której zdaniem nie warto się liczyć).
– Posiadanie wiedzy na temat umiejętnego bronienia własnego zdania i odmawiania (bez tworzenia sytuacji konfliktowych) oraz opanowanie umiejętności właściwego reagowania na próby wywarcia presji, narzucanie zdania bardzo bardzo ułatwiłoby kontakty z rówieśnikami. Nauczyciel wprowadza pojęcie asertywność (w widocznym dla wszystkich miejscu umieszcza planszę z definicją pojęcia).
Asertywność, potocznie nazywana sztuką mówienia „nie”, to stanowcze, jasne, szczere i bezpośrednie komunikowanie otoczeniu własnego zdania i potrzeb bez powodowania przy tym konfliktu oraz naruszania praw innych osób. Człowiek asertywny powinien zacząć od ustalenia jednoznacznego stanowiska. Musi wiedzieć, czego chce i wyraźnie o tym informować.
Prowadzący zwraca uwagę uczniów, że w niektórych sytuacjach ich zachowania nie zostaną uznane za asertywne, np. gdy odmówią nauczycielowi wykonywanie polecenia, rodzicom pomocy w pracach domowych, choremu koledze pomocy w nadrobieniu szkolnych zaległości spowodowanych nieobecnością. Podając cechy osoby asertywnej, informuje uczniów, że każdy może nauczyć się postępować asertywnie.
Asertywna osoba:
– wypowiada się w swoim imieniu
– respektuje prawa innych osób
– jest uczciwa
– jest stanowcza
– zachowuje się adekwatnie do osoby i sytuacji
– jest odpowiedzialna
Scenki darmowe – „Życiowe sytuacje. – przemyślane zachowania” (praca w grupach)
Prowadzący dzieli uczestników 4 grupy, wręcza zespołom opisy sytuacji, na podstawie których zespoły przygotowują scenki.
Opis sytuacji:
Grupa 1.
Przyjechałaś na letni obóz. Towarzystwo dopiero się poznaje. Tak jak każdy, chcesz się dobrze zaprezentować i zrobić jak najlepsze wrażenie. Tym czasem już pierwszego wieczoru jedna z nowo poznanych koleżanek częstuje ciebie i kilka osób papierosem. Opiekunka waszej grupy już śpi, więc jest okazja do spróbowania, jak smakuje papieros. Twoje koleżanki są bardzo podekscytowane, ale tobie się to nie podoba – nie chcesz zapalić papierosa.
Grupa 2.
Pewnego razu twoja dziewczyna zaprasza cię na imprezę do przyjaciół. Bawisz się bardzo dobrze, ale do czasu… Jeden z nowych znajomych przynosi małą działkę narkotyku. Wszyscy, oprócz ciebie reagują entuzjazmem na pomysł spróbowania narkotyku. Nigdy nie próbowałeś używek i nie chcesz tego robić. Sytuacja staje się konfliktowa.
Grupa 3.
Od dawna chciałaś poznać tego chłopaka. Stało się to podczas urodzinowej imprezy u twojej kuzynki. Przedstawił się, a potem tańczył tylko z tobą. Po wspólnej zabawie zaproponował ci alkohol. Nigdy jeszcze nie piłaś alkoholu. A poza tym uważasz, że jesteś za młoda.
Grupa 4.
Podczas pobytu na urodzinach u cioci nagle zaczyna boleć cię głowa. Ciocia niemal siłą namawia cię do połknięcia tabletki przeciwbólowej, mimo, że ty rzadko korzystasz z leków. Czujesz, że wystarczałyby ci wyjście na spacer.
Omówienie scenek
Podczas rozmowy uczniowie wypowiadają się, dlaczego w wielu sytuacjach, trudno jest im powiedzieć Nie w sytuacji, gdy ktoś próbuje nakłonić ich do zrobienia czegoś, co nie jest zgodne z ich wolą.
Ćwiczenie w parach „Strażnicy własnej godności”
Celem ćwiczenia jest asertywna odpowiedź na obraźliwą uwagę (aby podpowiedzieć uczniom, w jaki sposób asertywnie przyjąć krytykę, prowadzący wcześniej przygotowuje planszę z przykładowymi odpowiedziami).
Uczniowie dobierają się parami. W dwójkach ustalają, kto odegra rolę złego ducha namawiającego do zapalenia papierosa, spróbowania narkotyku, wypicia alkoholu lub chuligańskiego wybryku. Zadaniem drugiego ucznia będzie asertywna odmowa, na którą zły duch zareaguje słowami: Ty tchórzu, widzę, że trzęsiesz się portkami. Boisz się nawet spróbować! Na obelgę odmawiający może odpowiedzieć, wybierając jedno ze zdań zaproponowanych przez prowadzącego:
– To co mówisz, jest dla mnie bardzo bolesne, ale bardziej zabolało mnie to, że uległem twoim namowom wbrew sobie.
– Doceniam twoją szczerość. Przykro mi, że cię zawiodłem, ale nie mogę w ten sposób zrobić ci przyjemności.
– Żałuję, że nasze drogi się rozchodzą, ale nie mogę przyjaźnić się z kimś, kto namawia mnie do takich rzeczy.
– Szkoda, że tak bardzo pomyliłem się co do ciebie. Sądziłam, że jesteś rozsądniejszy.
Omówienie ćwiczenia
W rozmowie na temat ćwiczenia nauczyciel pyta uczniów, jak się czuli, kiedy byli obrażani, co czuli, kiedy potrafili prawidłowo – bez agresji – zareagować na zaczepki.
Burza mózgów – korzyści płynące z asertywnego zachowania
Uczniowie po kolei uzupełniają zadania zapisane na arkuszach papieru:
– Warto być asertywnym, ponieważ… (np. Taka postawa pomaga wybrnąć z kłopotliwych sytuacji, dodaje pewności siebie)
– Jeśli jesteś asertywny… (np. potrafisz odmówić, nie obrażając uczuć innych, dbasz o siebie, o swoje samopoczucie).
– Tylko ludzie zachowujący się asertywnie… (np. Mają uporządkowane relacje z innymi, nie postępują wbrew sobie)
– Ludzie uczą się asertywności, aby… (np. lepiej radzić sobie w życiu, mieć lepsze relacje z innymi).
Omówienie ćwiczenia
W rozmowie podsumowującej wyniki burzy mózgów uczniowie – ukierunkowani pytaniami prowadzącego – formułują wniosek:
Warto uczyć się zachowań asertywnych, bo ułatwiają one i porządkują relacje z innymi. Pozwalają mieć pewność, że tylko od nas samych zależy, czy postąpimy wbrew sobie.
Ćwiczenie „Potrafię odmawiać”
Prowadzący umieszcza w widocznym miejscu arkusz papieru, na którym wcześniej zapisał pionowo wyraz odmowa. Do jego pierwszych liter uczniowie dopisują nazwy przymiotów, które powinna posiadać osoba potrafiąca odmawiać w sytuacjach zagrażających jej bezpieczeństwu, np.
Odwaga
Determinacja
Mądrość
Odpowiedzialność
Wrażliwość
Asertywność
Ocena
Uczniowie stoją w kole. Prowadzący wypowiada po kolei 3 zdania. Uczestnicy machają do niego ręką, jeśli zgadzają się z ich treścią:
– Zajęcia grupowe są nudne.
– Dobrze współpracowało mi się z grupą
– Myślę, że poznałem istotę asertywności
źródło: M. Franciszczuk-Truszkowska, Biblioterapia klas 4-6 szkoły podstawowej… 2006
#arkusz #ASD #Asperger #AspieZaklinaczka #autyzm #czytanie #dostosowanie #edukacja #emocje #IPET #kolorowanie #komunikacja #lekcja #logopedia #metody #MikiLittleAspie #mindfulness #motoryka #mowa #pedagog #percepcja #pozytywnyprzekazwspektrum #premium #program #przedszkolak #przedszkole #rewalidacja #rozwój #scenariusz #scenariusze #sensoryka #SI #sposoby #społeczne #SylwiaBagińska #szkoła #terapia #uczeń #umiejętnościspołeczne #uwaga #uważność #zabawa #zajęcia #ZespółAspergera #ćwiczenia
autyzmwszkole.com 