MDS 2023. Prosty model kliniczny pomoże w diagnostyce choroby Parkinsona

Tegoroczny Międzynarodowy Kongres Chorób Parkinsona i Zaburzeń Ruchowych (MDS, International Parkinson and Movement Disorders Society) przynosi dobre wieści. Stworzono i zwalidowano nowy model kliniczny, który można zastosować do przewidywania statusu nosiciela mutacji GBA u osób z chorobą Parkinsona.

Gen GBA koduje glukocerebrozydazę, enzym lizosomalny, który utrzymuje homeostazę glikosfingolipidów. Mutacje w jego obrębie są obecne u 5–15 proc. pacjentów z chorobą Parkinsona, co czyni go liczbowo najważniejszym genetycznym czynnikiem ryzyka. Klinicznie przekłada się to na wcześniejszy wiek zachorowania, częstsze zaburzenia poznawcze i szybszą progresję.

Zespół badaczy z Nowego Jorku przeprowadził ocenę kliniczną 100 pacjentów z chorobą Parkinsona, którzy przeszli już badania genetyczne, korzystając z wielu standardowych skal oceny objawów oraz autokwestionariuszy; uzyskane wyniki wykorzystano do wygenerowania modelu predykcyjnego obecności wykrytych mutacji GBA.

Model został początkowo przetestowany w pierwotnej kohorcie badawczej, a następnie w większej kohorcie składającej się z 420 uczestników badania Parkinson's Progression Markers Initiative, u których znany był już status nosiciela mutacji GBA. Obie populacje były porównywalne pod względem charakterystyki wyjściowej, chociaż w początkowej kohorcie badania występował większy odsetek pacjentów z dodatnim wynikiem mutacji GBA (21 versus 13 proc.) oraz większy odsetek pacjentów pochodzenia aszkenazyjskiego (36 versus 7 proc.).

W początkowej kohorcie badawczej tylko pochodzenie aszkenazyjskie okazało się istotnie powiązane ze statusem mutacji; użycie modelu w kolejnej wykazało, iż wiek wystąpienia objawów, zaburzenia funkcji poznawczych, objawy ze strony układu moczowego i pochodzenie aszkenazyjskie są istotnie powiązane ze statusem GBA, przy AUC wynoszącym 0,7378.

Twórcy modelu wyrazili nadzieję, iż pomoże on w ukierunkowaniu badań genetycznych i poradnictwie w warunkach klinicznych, a także – w dalszej perspektywie – umożliwi wcześniejszą diagnostykę i leczenie pacjentów z chorobą Parkinsona z mutacją w obrębie GBA.

Opracowanie: lek. Damian Matusiak