Zazwyczaj sporadyczny kaszel, który pojawia się w ciągu dnia, nikogo nie martwi. W końcu jest to naturalny, obronny odruch organizmu. Kiedy jednak kaszel nasila się w nocy i przerywa ciągłość snu, może być powodem do niepokoju. Ale, czy zawsze nocny kaszel oznacza coś poważnego? Kiedy rzeczywiście trzeba udać się do lekarza? Sprawdź!
Dlaczego ludzie kaszlą?
Jednym z bezwarunkowych, czysto fizjologicznych mechanizmów obronnych układu oddechowego człowieka jest odruch kaszlu. Pojawia się wtedy, gdy drogi oddechowe są narażone na kontakt z ciałem obcym lub muszą zostać oczyszczone z zalegającej w nich wydzieliny [1]. Jednak kaszel może być także objawem różnych zakażeń układu oddechowego lub chorób przewlekłych. To, czy jest on powodem do niepokoju, zwykle pozwala ustalić ocena jego charakteru oraz czasu trwania.
Trzeba zwracać szczególną uwagę na [1, 2]:
- kaszel ostry trwający mniej niż 21 dni i związany np. z infekcjami wirusowymi górnych dróg, alergią, zapaleniem płuc lub zapaleniem oskrzeli;
- kaszel podostry, który trwa od 3 do 8 tygodni;
- kaszel przewlekły utrzymujący się powyżej 8 tygodni i mający np. związek z astmą, zespołem spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła lub refluksem żołądkowo-przełykowym;
- uporczywy kaszel suchy;
- kaszel mokry, który przebiega z odkrztuszaniem plwociny.
Czym jest kaszel nocny?
Zdarza się, iż odruch kaszlu nasila się w konkretnych porach w ciągu doby. Najwięcej niedogodności rodzi kaszel w nocy. Pojawia się po położeniu się do łóżka, kiedy człowiek przebywa w pozycji leżącej. Najczęściej przerywa sen lub utrudnia zasypianie, co zdecydowanie pogarsza komfort nocnego odpoczynku. zwykle jest męczący i suchy, powoduje dławienie się i uczucie drapania w gardle. Jednak niekiedy ma charakter kaszlu mokrego, który wiąże się z zaleganiem flegmy w drogach oddechowych i problemami z jej efektywnym odkrztuszaniem [1].
Dlaczego kaszel nasila się w nocy?
Zazwyczaj męczący kaszel w nocy lub nasilający się wieczorem ma błahą przyczynę. Bardzo często jest nią po prostu przebywanie w pomieszczeniu o zbyt suchym powietrzu. Dlatego też napady duszącego kaszlu w nocy nasilają się w okresie grzewczym. Kiedy ogrzewanie jest włączone, a pomieszczenia nie są regularnie wietrzone lub nawilżane, jakość powietrza utrudnia oddychanie. Jednak równie dobrze kaszel w nocy może występować latem. Wtedy za ataki kaszlu odpowiada zbyt wysoka temperatura w sypialni lub spanie przy włączonej klimatyzacji [1].
Jaką chorobę może oznaczać kaszel w nocy?
Kaszel w nocy może być także objawem choroby. Dlatego warto zwracać uwagę na jego postać. Powodem do niepokoju jest kaszel, któremu towarzyszy stridor (świszczenie) lub ból gardła. Wówczas może być on objawem zapalenia krtani lub tchawicy. o ile sen jest przerywany przez kaszel na skutek ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, może to mieć związek z ostrym zapaleniem oskrzeli. Suchy kaszel w nocy, któremu towarzyszą duszności, często jest oznaką astmy oskrzelowej. Natomiast mokry kaszel nocny o charakterze przewlekłym może wiązać się z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Zdarza się, iż odruch kaszlu w nocy ma związek z chorobami serca lub dolegliwościami gastrologicznymi np. refluksem żołądkowo-przełykowym [1].
Kiedy nocny kaszel powinien być powodem do zmartwień?
Niepokój powinien wzbudzić kaszel nocny o charakterze ostrym lub podostrym, któremu towarzyszą inne objawy, takie jak duszność, krwioplucie, a choćby utrata przytomności. Wówczas wymagana jest niezwłoczna konsultacja lekarska [2]. o ile kaszel w nocy utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, również należy zgłosić się do lekarza. Zwłaszcza wtedy, gdy towarzyszą mu inne objawy, np. gorączka, osłabienie organizmu, nadmierna potliwość, utrata masy ciała, zaburzenia połykania, wymioty, chrypka, nawracające zapalenia płuc [1, 2].
Wszystkie te przypadki nie mogą być lekceważone. Wymagają szczegółowej diagnostyki, w tym wykonania badań pomocniczych (np. RTG klatki piersiowej), by postawić trafną diagnozę i wprowadzić odpowiednie leczenie.
Artykuł we współpracy z marką Deflegmin
Bibliografia:
- Sałacki A.J., Kaszel, 2017 (witryna internetowa: https://podyplomie.pl/medycyna/27865,kaszel (dostęp: 05.03.2024)).
- Szczeklik W. in., Kaszel, 2020 (witryna internetowa: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16 (dostęp: 05.03.2024)).
