Od propranololu do wenlafaksyny, czyli pacjent lękowy w gabinecie kardiologicznym

Umiejętne stosowanie leków przeciwdepresyjnych i przeciwlękowych u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi może zmniejszyć częstość występowania poważnych incydentów kardiologicznych.

– Lęk to zjawisko fizjologiczne, nasz sprzymierzeniec. Pomaga adaptować się do wszystkich zmiennych w naszym otoczeniu, pokonywać przeszkody. Problem zaczyna się wtedy, kiedy jest patologiczny, bo wówczas nie napędza, tylko hamuje. Ważne jest, żeby odróżnić lęk od strachu, który ma sprecyzowane źródło, wynika z konkretnego zagrożenia. Przyczyna lęku jest trudna lub niemożliwa do sprecyzowania, zagrożenie pochodzi z „wnętrza człowieka” – wyjaśnia lek. Marta Żurek, specjalista psychiatrii.

Rozpoznanie lęku uogólnionego
– Pacjent z lękiem uogólnionym (generalized anxiety disorder – GAD) nie powie wprost, iż odczuwa lęk. Nie skupi się na sobie, tylko będzie opowiadał o problemach córki, poskarży się, iż coś go uciska, jest zmęczony, nie może spać. jeżeli zapytamy go wprost o lęk, to przyzna, iż notorycznie go ma, odczuwa też lęk przed samym lękiem, co oczywiście daje efekt kuli śnieżnej – wyjaśnia ekspertka.

Dla osoby z GAD charakterystyczne są ciągłe zamartwianie się, pesymizm polegający na przewidywaniu najgorszych scenariuszy, wiele dolegliwości ze strony organizmu, takich jak zmęczenie, drażliwość, skłonność do gniewu, ucisk w gardle i klatce piersiowej, ból mięśni i głowy, zaburzenia snu, kołatanie serca. Zgodnie z zaleceniami, aby rozpoznać GAD, zaburzenia muszą się utrzymywać przynajmniej 6 miesięcy.

– Uważam, iż 6 miesięcy życia w lęku to za długo. Warto rozpocząć leczenie wcześniej, dlatego iż długotrwałe lęki płynnie przejdą w epizod depresji albo zaburzenia depresyjno-lękowe, a te leczy się dłużej i trudniej. Współwystępowanie GAD z innymi chorobami psychicznymi sięga 80 proc. – mówi lek. Marta Żurek.

Propranolol – liczne działania niepożądane
U stabilnych kardiologicznie pacjentów pomocna może być terapia poznawczo-behawioralna, jednak po ciężkich incydentach wieńcowych oraz świeżym zawale serca pierwszym wyborem zawsze będzie farmakoterapia. Jakie leki przeciwlękowe można zalecić pacjentom kardiologicznym? Propranolol to przedstawiciel β-adrenolityków. W psychiatrii wykorzystywany jest głównie do opanowania stresu sytuacyjnego i lęku uogólnionego, szczególnie typu somatycznego, a także w akatyzjach wywołanych lekami psychotycznymi, w zespole stresu pourazowego (post-traumatic stress disorder – PTSD), zachowaniach przemocowych. Dawka propranololu stosowana w leczeniu GAD to 40–120 mg/dobę.

– Liczba wskazań do tego leku wymienionych w charakterystyce produktu leczniczego jest imponująca, gdy typowe leki psychiatryczne mają 3–4 wskazania. Wady propranololu to przede wszystkim liczne objawy niepożądane i bardzo krótki czas działania – stąd konieczność przyjmowania go trzy razy na dobę. Propranolol może wywoływać bradykardię, hipotonię, zawroty głowy, sedację, przyrost masy ciała, hipoglikemię lub hiperglikemię, skurcz oskrzeli – wylicza specjalistka.