Starzejąca się Europa, świadczenia socjalne w Holandii a emigracja zarobkowa

Problem starzejącego się społeczeństwa dotyka każdego kraju Europy i jest zagadnieniem wielopłaszczyznowym – wpływa on niemalże na każdy element funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki danego kraju.

Proces starzenia się społeczeństwa z zewnątrz wydaje się dość prosty – długość życia ludzi wzrasta, a liczba urodzeń maleje. Jest to jednak dużo bardziej złożony mechanizm, który bardziej szczegółowo przedstawiony będzie w dalszej części tego raportu. Proces ten ma wiele implikacji dla gospodarki, systemu opieki zdrowotnej, edukacji, rynku pracy i polityki społecznej.

W Europie najbardziej widocznym efektem starzejącego się społeczeństwa jest wzrost liczby osób w wieku emerytalnym, co oczywiście prowadzi do wzmożonego zapotrzebowania na opiekę zdrowotną, usługi opieki długoterminowej i inne świadczenia socjalne.

Kolejnym problemem jest niski wskaźnik urodzeń. Problem ten wynika między innymi ze zmian społecznych, ekonomicznych i kulturowych, co z kolei prowadzi do zmniejszenia liczby młodych pracowników i problemów związanych z finansowaniem systemów emerytalnych. Starsze społeczeństwo oznacza również zwiększone zapotrzebowanie na opiekę zdrowotną. Systemy opieki zdrowotnej muszą dostosować się do tej „rzeczywistości”, co często wymagać może nowych reform i inwestycji.

Problemem szczególnie dotykającym naszego kraju jest emigracja zarobkowa młodych ludzi – duża ilość młodych Polaków emigruje za granicę w poszukiwaniu lepszych możliwości zatrudnienia i wyższego standardu życia.

Pogłębia to problem starzejącego się społeczeństwa, starsi bowiem rzadko opuszczają kraj. Proces ten prowadzi do niedoboru pracowników w niektórych sektorach gospodarki.

Bardzo popularną destynacją zarobkową Polaków jest Holandia, która oferuje bardzo szeroki pakiet świadczeń socjalnych. Prowadzi to nie tylko do sezonowych wyjazdów zarobkowych, ale też coraz częstszego osiedlania się tam Polaków na stałe i zakładania rodzin (często dwujęzycznych). Do świadczeń socjalnych na terenie Holandii należą między innymi:

Kinderbijslag, a więc zasiłek na dzieci:

· 269,76 euro na dzieci od 0 do 5 do 6 lat;

· 327,56 euro na dzieci w wieku od 6 do 11 lat;

· 385,37 euro na dzieci w wieku od 11 do 18 roku życia

Kindgebonden Budget czyli dodatkowe świadczenie na dziecko dla osób, których dochody nie przekraczają rocznej kwoty 39 596€. Wysokość tego zasiłku to 1 220€ rocznie na jedno dziecko wychowywane przez dwójkę rodziców i 4 505€ rocznie na jedno dziecko wychowywane przez samotnego rodzica.

WW-uitkering, czyli zasiłek dla bezrobotnych:

Zasiłek dla bezrobotnych przyznawany jest na 3 miesiące. Okres ten może zostać później przedłużony do maksymalnie 24 miesięcy (na podstawie stażu wcześniej podejmowanej pracy na terenie Holandii). Wysokość zasiłku uzależniona jest od dotychczasowych średnich zarobków osoby starającej się o zasiłek – jest to 75% dotychczasowej uśrednionej pensji. Od wypłacanego zasiłku co miesiąc potrącane jest tak zwane Vakantiegeld, jest to 8% z powyższej kwoty. Vakantiegeld zostaje w całości wypłacony w momencie podjęcia pracy.

Zorgtoeslag, czyli dofinansowanie do ubezpieczenia zdrowotnego:

Dla osób, których dochody nie przekraczają rocznie 38 520€. Jest to roczny zwrot podatku wyższy o maksymalnie 780€.

Bijstand, czyli świadczenie socjalne dla osób w trudnej sytuacji:

Dla osób, które przebywały na zasiłku dla bezrobotnych (wcześniej wspomniany WW-uitkering), ale pomimo aktywnego poszukiwania pracy nie udało im się znaleźć zatrudnienia. Takim osobom przyznawany jest zasiłek socjalny (Bijstandsuitkering) w wysokości holenderskiej płacy minimalnej (minimumloon). Dla osób powyżej 21 roku życia pracujących 40 godzin tygodniowo jest to 11,51€, co daje nam 1841,6€ miesięcznie. Kwota Bijstandsuitkering jest jednak zwykle rozpatrywana indywidualnie.

Przy bardzo łatwej możliwości znalezienia dobrze płatnego zatrudnienia i obfitości świadczeń socjalnych, Holandia przyjmuje bardzo dużą ilość imigrantów – szczególnie tych z Polski.

1. Opieka senioralna w Holandii

Holandia zajmuje 4. miejsce co do wzrostu odsetka ludności w wieku 65 lat i więcej, Polska natomiast jest w tym rankingu na 8. miejscu. Holandia jako bogate państwo jest zaliczana do państw europejskich o wysokim potencjale rozwoju polityki senioralnej.

W Holandii, we wszystkich ostatnich inicjatywach politycznych, można zidentyfikować nacisk na niezależność i samodzielność. najważniejsze zmiany w różnych aspektach polityki dotyczącej starzenia się to:

Uczestnictwo w życiu gospodarczym: wcześniejsze emerytury były bardzo powszechne w Holandii. Aby zachęcić ludzi do pracy do późnego wieku, wiek emerytalny został podniesiony, a dostęp do programów wcześniejszych emerytur został ograniczony – od tego czasu aktywność zawodowa starszych pracowników stale rośnie.

Uczestnictwo społeczne: Inicjatywy polityczne koncentrują się na samotności wśród osób starszych i obejmują coroczne wizyty u wszystkich osób w wieku powyżej 75 roku życia w celu zebrania informacji o ich potrzebach i poinformowania o możliwościach integracji, np. zajęciach grupowych dla osób starszych.

Zdrowie i dobre samopoczucie: Holandia prowadzi różne programy eksperymentalne mające na celu wprowadzenie innowacji w opiece nad osobami z demencją. Inne inicjatywy koncentrują się na poprawie współpracy między świadczeniodawcami opieki zdrowotnej oraz wspieraniu opieki profilaktycznej, obejmującej lekarzy rodzinnych kierujących pacjentów do programów dietetycznych i fitness. COVID-19 doprowadził do znacznego ograniczenia regularnej opieki, ale umożliwił również zwiększenie opieki cyfrowej, zwiększenie wymiany danych i krytyczną analizę tego, która opieka jest naprawdę konieczna.

Opieka długoterminowa: Holandia kładzie nacisk na opiekę domową i oczekuje, iż nieformalni opiekunowie częściowo zastąpią opiekę formalną. Podejście to jest bardziej opłacalne, ale wiąże się z kilkoma wyzwaniami: nie wszystkie osoby starsze są samodzielne – nieformalnym usługom opiekuńczym często brakuje profesjonalnych kwalifikacji.

Środowiska wspierające: Holandia monitoruje i wspiera dostępność odpowiednich mieszkań dla osób starszych poprzez badania i finansowanie inicjatyw mieszkaniowych na małą skalę. Osoby niezdolne do korzystania z transportu publicznego mogą korzystać ze wspólnych usług taksówkarskich i wypożyczać dostosowane rowery lub skutery za niską opłatą od gmin, natomiast osobom starszym mającym trudności finansowe rząd holenderski oferuje świadczenia mieszkaniowe i zdrowotne.

Po całość raportu zapraszamy pod poniższy link.